Czym jest retinopatia cukrzycowa? Jak się okazuje, to powikłanie cukrzycy, które dotyczy oczu, a w skrajnych przypadkach może doprowadzić do poważnych problemów ze wzrokiem. Nie wszyscy wiedzą, że zaniedbanie retinopatii cukrzycowej może skutkować nawet całkowitą utratą wzroku – dlatego tak ważne jest, aby zawczasu zadbać o prawidłową kondycję oczu. Retinopatia cukrzycowa powstaje w wyniku uszkodzenia drobnych naczyń krwionośnych siatkówki, spowodowanego długotrwałym podwyższonym poziomem cukru we krwi, a do jej najpopularniejszych symptomów należą zaburzenia ostrości widzenia, tak zwane „pływające plamki” w polu widzenia (które zwykle są spowodowane krwawieniami), zmienne widzenie oraz kłopoty z widzeniem po zmroku.
Retinopatia cukrzycowa – w jaki sposób się rozwija?
Retinopatia cukrzycowa może przebiegać w kilku stadiach, wśród których wyróżniamy:
Retinopatię prostą (łagodną i umiarkowaną) – to początek choroby, podczas którego dochodzi do przeciekania naczyń krwionośnych siatkówki, co z kolei przekłada się do powstawania drobnych wybroczyn
Retinopatię zaawansowaną – na tym etapie powstają nowe, nieprawidłowe naczynia krwionośne, które są efektem niedokrwienia siatkówki. Nowe naczynia pozostają niezwykle kruche i łatwo pękają, co może prowadzić do występowania krwawienia wewnątrz oka
Obrzęk plamki żółtej (makulopatię cukrzycowa) – jest to szczególna postać retinopatii cukrzycowej, która może wystąpić na każdym etapie choroby, prowadząca do obrzęku centralnej części siatkówki (plamki żółtej). To właśnie tego rodzaju obrzęk stanowi główna przyczynę utraty wzroku u osób z retinopatią cukrzycową.
Czy retinopatia cukrzycowa jest dziedziczna?
Choć sama w sobie retinopatia cukrzycowa nie jest chorobą dziedziczną – ryzyko jej wystąpienia rzeczywiście może być powiązane z konkretnymi czynnikami genetycznymi, wpływającymi na podatność na cukrzycę typu 1. i 2. Nie ulega wątpliwości, że retinopatia cukrzycowa rozwija się jako powikłanie długotrwałe cukrzycy – co oznacza, że ryzyko jej wystąpienia w pewnym stopniu zależy od predyspozycji do zachorowania na cukrzycę oraz od tego, w jaki sposób organizm radzi sobie z kontrolowaniem poziomu cukru we krwi. Dlaczego nieleczona bądź nieumiejętnie prowadzona cukrzyca może prowadzić do wystąpienia retinopatii cukrzycowej? Ze względu na podwyższony poziom cukru, który niszczy drobne naczynia krwionośne, takie jak naczynia siatkówki. W przypadku osób z dziedzicznymi predyspozycjami do cukrzycy, istnieje więc większe ryzyko, że rozwiną one nie tylko samą w sobie chorobę, ale również powikłania – takie jak retinopatię.
Jak leczyć retinopatię cukrzycową?
Leczenie retinopatii cukrzycowej powinno być zawsze dopasowane do indywidualnego stanu zdrowia, a więc do tego etapu choroby, na którym aktualnie się znajdujemy. Jeśli podejrzewamy u siebie występowanie nieprawidłowości, natychmiast powinniśmy udać się do zaufanego salonu optycznego, w którym wykonamy profesjonalne badanie wzroku. Do najczęściej stosowanych metod leczenia retinopatii cukrzycowej należą zabiegi takie jak:
Fotokoagulacja laserowa – stosowana w celu uszczelnienia uszkodzonych naczyń krwionośnych lub zniszczenia nieprawidłowych naczyń.
Iniekcje do ciała szklistego – polegające na wstrzykiwanie leków do oka, które mają za zadanie zahamowanie wzrostu nieprawidłowych naczyń oraz zniwelowanie obrzęku
Witrektomia – czyli zabieg chirurgiczny, polegający na usunięciu krwi z wnętrza oka oraz zmniejszeniu uszkodzeń siatkówki.
Pamiętajmy, że retinopatię cukrzycową nie tylko możemy wykryć na bardzo wczesnym etapie, ale również realnie jej zapobiec – systematycznie kontrolując poziom cukru we krwi, ciśnienia tętniczego oraz lipidów. Jeśli chorujemy na cukrzycę, nie zapominajmy skontrolować stanu wzrok w gabinecie optycznym przynajmniej raz do roku, a jeśli wystąpią u nas niepokojące objawy, zwiększmy częstotliwość wizyt, aby wykonać niezbędne badania oraz – w przypadku wykrycia nieprawidłowości – wdrożyć skuteczne leczenie.
Retinopatia cukrzycowa – jak zadbać o profilaktykę?
Czy przed retinopatią cukrzycową da się uchronić? Tak – nawet jeśli w rodzinie występuje cukrzyca. Do najważniejszych form profilaktyki w sytuacji, kiedy mamy genetycznie zwiększone ryzyko zachorowania na tę chorobę, należą kwestie takie jak:
- systematyczne badania poziomu cukru we krwi
- monitorowanie poziomu cholesterolu i ciśnienia
- wprowadzenie zdrowej diety oraz regularnej aktywności fizycznej
- wykonywanie badania wzroku wtedy, kiedy pojawią się niepokojące symptomy – mogące wskazywać na retinopatię
Jakie są objawy retinopatii cukrzycowej?
Ze względu na to, że w początkowym stadium retinopatia cukrzycowa niejednokrotnie przebiega w sposób bezobjawowy, osoby cierpiące na cukrzycę powinny odwiedzać gabinet optyczny przynajmniej raz do roku. To właśnie systematyczne wizyty pomagają nie tylko we wczesnym wykryciu nieprawidłowości, ale również w szybkim wdrożeniu leczenia (kiedy wymaga tego sytuacja). W miarę postępu retinopatii cukrzycowej, chory doświadcza szeregu symptomów – do których zaliczamy między innymi:
zamglone widzenie – obraz staje się nieostry, co sprawia, że wykonywanie codziennych czynności (na przykład prowadzenia pojazdu) staje się utrudnione
pojawienie się tak zwanych „pływających plamek” – różnego rodzaju „pływające” plamki i ciemne „pajączki” pojawiają się w polu widzenia na skutek krwawienia z naczyń siatkówki
kłopoty z widzeniem nocnym – ponieważ wzrok osoby chorej na retinopatię trudniej dostosowuje się do ciemności
utrata kontrastu – negatywnie wpływająca między innymi na percepcję głębi
zawężenie pola widzenia – występujące szczególnie w zaawansowanym stadium retinopatii – wtedy, gdy powstają nowe, nieprawidłowe naczynia krwionośne
ciemne bądź puste miejsca w polu widzenia – które stanowią skutek obrzęku plamki żółtej lub uszkodzenia siatkówki
nagła utrata wzroku – w skrajnych przypadkach, kiedy następuje rozległe krwawienie do ciała szklistego lub odwarstwienie siatkówki (tego rodzaju sytuacje wymagają natychmiastowego wsparcia medycznego).
Retinopatia cukrzycowa – jakie badania warto wykonać?
W diagnostyce retinopatii cukrzycowej kluczowe są regularne badania okulistyczne, które pozwalają na wczesne wykrycie zmian w siatkówce i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Do najczęściej zalecanych przez optyków i okulistów badań należą:
Badanie dna oka (oftalmoskopia) – to podstawowe badanie, pozwalające ocenić stan siatkówki, naczyń krwionośnych oraz obecność ewentualnych wybroczyn bądź obrzęków. Badanie wykonuje się przy rozszerzonych źrenicach, co umożliwia lekarzowi szczegółowy wgląd w dno oka.
OCT (optyczna koherentna tomografia) – nieinwazyjne badanie obrazowe, które daje możliwość uzyskania szczegółowego obrazu warstw siatkówki. OCT pozwala także na rzetelną ocenę obrzęku plamki żółtej, co jest częstym powikłaniem retinopatii cukrzycowej, oraz na ocenę strukturalnych zmian w siatkówce.
Angiografia fluoresceinowa – tego rodzaju badanie polega na wstrzyknięciu do żyły kontrastu (fluoresceiny), który uwidacznia naczynia siatkówki – dzięki czemu łatwiejsze staje się wykrycie przecieków z naczyń oraz nowych, nieprawidłowych naczynia krwionośne. Angiografia jest szczególnie pomocna w ocenie zaawansowanej retinopatii cukrzycowej.
Badanie ostrości wzroku (wizus) – to podstawowe badanie, które realnie pomaga w ocenie, na ile retinopatia cukrzycowa wpłynęła na funkcjonalność widzenia pacjenta (ponieważ to właśnie spadek ostrości wzroku może być jednym z objawów zaawansowanych zmian w siatkówce).
Tonometria – czyli pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, który niejednokrotnie przeprowadza się je jako część kompleksowej oceny stanu oka, ponieważ retinopatia cukrzycowa może zwiększać ryzyko jaskry.
USG gałki ocznej (w przypadku znacznego krwawienia do ciała szklistego) – gdy silne krwawienie uniemożliwia wgląd w dno oka, wykonuje się badanie ultrasonograficzne, aby ocenić stan siatkówki i wykryć ewentualne odwarstwienia.
Nie ulega wątpliwości, że retinopatia cukrzycowa to poważne schorzenie, którego wczesne wykrycie – poprzez wykonywanie regularnych badań – może przyczynić się do zniwelowania, a nawet całkowitego wyeliminowania niechcianych objawów choroby. Kontaktując się z zaufanym optykiem, zyskujemy pewność, że jesteśmy „w dobrych rękach”, a cukrzyca, na którą być może chorujemy, nie przyczyni się do powstania powikłań, które niejednokrotnie wiążą się z odczuwaniem niemałego komfortu na co dzień.
Czytaj więcej:
Jak dbać o zdrowie oczu na co dzień?
Heteroforia – jak rozpoznać tę przypadłość?
Zwyrodnienie plamki żółtej – czym się objawia?
Zaćma – co warto o niej wiedzieć?
impolska.com