Jak rozpoznać zmęczenie oczu? Czy wiesz, że badania wykazują, że około 60-70% pracowników biurowych cierpi na objawy zmęczenia oczu w wyniku pracy przy komputerze przez większość dnia? Jak się okazuje – zmęczenie oczu, szczególnie związane z długotrwałym korzystaniem z urządzeń cyfrowych, staje się coraz bardziej powszechnym problemem w dzisiejszym świecie. To zjawisko nazywane bywa „cyfrowym zmęczeniem oczu” – z języka angielskiego „digital eye strain”. W Polsce, podobnie jak w innych krajach europejskich, większość pracowników biurowych spędza około 6-8 godzin dziennie przed ekranem komputera, co zwiększa ryzyko wystąpienia zmęczenia oczu. Tego rodzaju dyskomfort nie dotyczy jednak wyłącznie osób dorosłych. Wzrost korzystania z urządzeń cyfrowych przez dzieci i młodzież również powoduje problemy z oczami – jak możemy dowiedzieć się z badań, około 30-40% dzieci w wieku szkolnym może doświadczać objawów zmęczenia oczu w związku z długotrwałym korzystaniem z tabletów, smartfonów i komputerów. Jak rozpoznać objawy? Z jakim ryzykiem wiąże się chroniczne zmęczenie oczu? I jakie są
najlepsze sposoby na zapobieganie? Przychodzimy z podpowiedziami!
Czym jest zmęczenie oczu?
Zmęczenie oczu, zwane także astenopią, to stan dyskomfortu oczu, który pojawia się po długotrwałej pracy wzrokowej lub ekspozycji na intensywne bodźce wizualne. Jest to reakcja oczu na przeciążenie, które może wynikać z wielu czynników – takich jak długotrwałe korzystanie z urządzeń cyfrowych, czytanie, oglądanie telewizji czy praca w warunkach słabego oświetlenia. Zmęczenie oczu jest najczęściej stanem przejściowym i ustępuje po odpoczynku, jednak jeśli objawy są częste lub intensywne, może być konieczne zbadanie wzroku bądź zmiana warunków pracy. Zbyt długie korzystanie z komputera, smartfona lub innych urządzeń cyfrowych zmniejsza częstotliwość mrugania, co prowadzi do suchości oczu oraz uczucia „piasku pod powieką”. Niewłaściwa pozycja ciała, źle ustawiony ekran, nieodpowiednie oświetlenie lub niewystarczające kontrasty mogą powodować dodatkowe napięcie mięśni oczu, z kolei zbyt jasne lub zbyt słabe oświetlenie lub odblaski na ekranach, mogą prowadzić do nadmiernego wysiłku oczu. Jeśli osoba cierpiąca na zmęczenie oczu dodatkowo posiada wadę wzroku, taką jak krótkowzroczność, dalekowzroczność czy astygmatyzm, a przy tym nie nosi odpowiednich okularów lub soczewek, oczy muszą znacznie bardziej się wysilać, co prowadzi do ich zmęczenia.
Zmęczenie oczu – czym się objawia?
Zmęczenie oczu objawia się szeregiem dolegliwości, które mogą wpływać na komfort widzenia i ogólne samopoczucie w ciągu dnia. Najczęstsze objawy przemęczenia wzroku to oczywiście uczucie napięcia, a czasem nawet ból wokół oczu – szczególnie po długiej pracy przy komputerze lub czytaniu – i zwiększone przekrwienie
naczyń krwionośnych w oku (co może powodować zaczerwienienie, trudności z utrzymaniem ostrości widzenia, rozmycie obrazu i nieostrość). W niektórych przypadkach może wystąpić także chwilowe podwójne widzenie po długotrwałej pracy wzrokowej, ból głowy – szczególnie w okolicach czoła lub skroni (często związany z przeciążeniem oczu) i wzmożona wrażliwość na światło. Po dłuższym czasie pracy wzrokowej trudności mogą obejmować także koncentrację oraz powodować zwiększoną potrzebę mrugania. Jeśli te objawy pojawiają się regularnie, szczególnie po dłuższym czasie korzystania z urządzeń cyfrowych, warto zadbać o odpowiednie oświetlenie, ergonomię pracy oraz regularne przerwy na odpoczynek oczu.
Po jakim czasie pracy oczy stają się zmęczone?
Czas, po którym oczy stają się zmęczone, zależy od wielu czynników, takich jak intensywność pracy wzrokowej, warunki oświetleniowe, długość i częstotliwość przerw oraz od indywidualnej wrażliwości na zmęczenie oczu. Jak się jednak okazuje, u większości osób zmęczenie oczu może pojawić się już po 1–2 godzinach ciągłej pracy, szczególnie przy korzystaniu z urządzeń cyfrowych. 1–2 godziny intensywnego patrzenia na ekran mogą powodować zmęczenie oczu, suchość i dyskomfort – wszystko za sprawą ekranów emitujących światło niebieskie, które może zwiększać ryzyko zmęczenia wzroku (zwłaszcza jeśli nie stosuje się regularnych przerw). Nie wszyscy wiedzą, że już 2–3 godziny nieprzerwanego czytania książek lub pracy z dokumentami bez odpowiednich przerw mogą prowadzić do niechcianych symptomów, takich jak napięcia oczu, ból głowy, problemy z koncentracją. Praca w zbyt słabym lub nadmiernie intensywnym oświetleniu może znacznie przyspieszyć zmęczenie oczu, a w przypadku wielu osób zmęczenie to może pojawić się szybciej, nawet po 30–60 minutach, jeśli oświetlenie nie jest odpowiednie. Jeśli na co dzień nie robimy regularnych przerw chociażby od pracy przy komputerze, warto to zmienić – stosując zasadę 20-20-20. Polega ona na patrzeniu co 20 minut
na obiekt oddalony o 20 stóp (6 metrów) przez co najmniej 20 sekund.
Zmęczenie oczu – jak niwelować je w ciągu dnia?
Aby niwelować zmęczenie oczu w ciągu dnia, szczególnie podczas długotrwałej pracy przy komputerze lub czytania, warto zastosować kilka prostych i skutecznych metod. Jedną z nich jest zasada 20-20-20, która pomaga rozluźnić mięśnie oczu i dać im chwilę odpoczynku od skupiania się na bliskich obiektach. Warto także stymulować mruganie – ponieważ podczas pracy przy komputerze lub długotrwałym czytaniu, jego częstotliwość spada (co może prowadzić do suchości oczu). Regularne, świadome mruganie pomaga nawilżyć powierzchnię oka i zapobiec podrażnieniu – podobnie jak stosowanie kropli nawilżających, nazywanych przez niektórych „sztucznymi łzami”.
Odpowiedni czas snu a zmęczenie oczu
Odpowiedni czas snu ma kluczowe znaczenie dla zdrowia oczu i zapobiegania ich zmęczeniu. Oczy – podobnie jak cały organizm – potrzebują regeneracji, która odbywa się głównie podczas snu. Zbyt mała ilość spokojnego, jakościowego snu może prowadzić do różnych problemów z oczami, w tym do ich zmęczenia. Podczas snu mięśnie oczu, które są odpowiedzialne za ruchy i skupienie wzroku, mają czas na odpoczynek i regenerację, tak ważne dla ich odpowiedniej pracy na co dzień. Głębokie fazy snu są szczególnie ważne dla przywrócenia równowagi energetycznej oczu i całego układu wzrokowego. Odpowiednia ilość snu pozwala zminimalizować uczucie zmęczenia oczu, poprawiając ich sprawność w ciągu dnia. Pamiętajmy, że dla zdrowia oczu i ogólnej regeneracji organizmu, większość dorosłych potrzebuje od 7 do 9 godzin snu na dobę. Warto dążyć do regularnego snu, ponieważ jego nieregularność lub zbyt krótki czas, na dłuższą metę mogą prowadzić do chronicznego zmęczenia oczu. Sen pomaga także niwelować skutki cyfrowego zmęczenia oczu, które jest powszechne u osób spędzających dużo czasu przed ekranami. Regularny i wystarczający sen może przyczynić się do regeneracji oczu po dniu spędzonym na pracy przy komputerze, ograniczając objawy takie jak suchość, zaczerwienienie i ból oczu.
Zmęczenie oczu – czy krople to jedyne rozwiązanie?
Krople do oczu są skuteczne w łagodzeniu niektórych objawów zmęczeniaoczu, takich jak suchość, pieczenie czy podrażnienie, jednak nie są jedynym
rozwiązaniem, które może wesprzeć nasz wzrok na co dzień. Istnieje wiele innych metod, które można zastosować, aby złagodzić zmęczenie oczu i zapobiegać jego powstawaniu – należy do nich między innymi dbałość o ergonomię naszego miejsca pracy. Aby oczy męczyły się wolniej, ustawmy ekran komputera w odległości około 50–70 cm od oczu, a górną jego krawędź umieśćmy na wysokości oczu lub nieco poniżej. Upewnijmy się, że pomieszczenie pozostaje dobrze oświetlone, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia napięcia oczu. Unikajmy przy tym odblasków na ekranie oraz zbyt intensywnego światła, a jasność ekranu dopasowujmy zawsze do otoczenia. Zbyt jasny ekran może zmęczyć oczy, z kolei zbyt ciemny sprawia, że będą musiały się bardziej wysilać. Regularne przerwy, odpowiednie oświetlenie, ergonomia pracy, ćwiczenia dla oczu oraz dbanie o odpowiednie nawodnienie i dietę mogą w znaczący sposób poprawić nasz komfort widzenia. Jeśli mimo zastosowania najważniejszych wskazówek zmęczenie oczu nie ustaje, warto udać się do doświadczonego optyka, aby przeprowadzić odpowiednie badanie wzroku.
Czytaj więcej:
Heteroforia – jak rozpoznać tę przypadłość?
Zwyrodnienie plamki żółtej – czym się objawia?
Zaćma – co warto o niej wiedzieć?
Co ile wykonywać badanie wzroku?
impolska.com