Zaćma – co warto o niej wiedzieć?

Zaćma – co warto o niej wiedzieć? Czy kiedykolwiek zastanawiałeś / aś się nad tym jak objawia się ta choroba oraz jak wspierać swój wzrok wtedy, kiedy zostanie u nas zdiagnozowana? Sama w sobie zaćma – nazywana również „kataraktą” – to nic innego jak stan chorobowy, w którym soczewka oka staje się mętna, co prowadzi do pogorszenia widzenia. Zaćma jest jedną z najczęstszych przyczyn utraty wzroku – szczególnie wśród seniorów (dlatego tak ważne jest regularne monitorowanie stanu zdrowia oczu!). W zdrowym oku soczewka jest przejrzysta,  pozwalająca światłu na swobodne przechodzenie do siatkówki, co naturalnie umożliwia ostre widzenie – w przypadku zaćmy, staje się ona jednak mętna, co powoduje, że światło nie może już przechodzić bez przeszkód, czego niepożądanym efektem jest tak zwane „widzenia jak przez mgłę”.

Jak rozpoznać zaćmę?

Do najważniejszych symptomów, wskazujących na występowanie zaćmy, należy rozmyte, niewyraźne widzenie, trudności z widzeniem w ciemności (na przykład w nocy) czy bladość kolorów. Co ciekawe, osoby chorujące na zaćmę niejednokrotnie widzą również aureolę wokół źródeł światła. Aby jednak móc profesjonalnie rozpoznać ten stan chorobowy, a następnie wdrożyć odpowiednie kroki, mające na celu poprawę wzroku, konieczne jest wykonanie badania diagnostycznego. Jeśli chodzi o to, jakie badania wzroku w gabinecie okulistycznym warto wykonać w pierwszej kolejności, z całą pewnością jest to badanie ostrości wzroku (sprawdzające jak dobrze widzimy przedmiot w różnych odległościach), badanie lampą szczelinową (a więc specjalnym urządzeniem, które pozwala na dokładne zbadanie struktur oka, także soczewki, pod dużym powiększeniem), test rozproszenia światła (oceniający poziom zmętnienia) oraz nazywane „oftalmoskopią” badanie dna oka – monitorujące stan siatkówki i naczyń krwionośnych w oku.

Czy zaćma jest dziedziczna?

Chociaż zaćma jak najbardziej może być dziedziczna – czynniki genetyczne nie są jedyną przyczyną jej występowania. Wśród różnych typów zaćmy znajdziemy oczywiście również tę wrodzoną – która może rozwijać się już w pierwszych latach życia dziecka oraz być spowodowana różnego rodzaju mutacjami genetycznymi. Najczęściej jednak chorobę tę powodują:

Proces starzenia się – na zaćmę w szczególny sposób narażone są osoby starsze, ponieważ wraz z upływem czasu, białka w soczewce oka mogą ulegać zmianom, co prowadzi do ich zlepiania się oraz tworzenia zmętnień. To naturalny proces, który obejmuje przede wszystkim osoby powyżej 60. roku życia, jednak odpowiednia troska o oczy już po 40. roku życia może sprawić, że nie będzie ona nas dotyczyć.

Urazy mechaniczne oka – nie wszyscy wiedzą, że stan chorobowy, jakim jest zaćma, może być spowodowany urazem mechanicznym oka, na przykład uderzeniem w nie. Tego typu działanie również może prowadzić do zmętnienia soczewki – co ciekawe, niejednokrotnie rozwija się ona nawet wiele lat po doświadczeniu urazu.

Długotrwała ekspozycja na promieniowanie UV – zaćma może być efektem nadmiernej ekspozycji oka na promieniowanie ultrafioletowe. Zdarza się, że to właśnie one doprowadza do uszkodzenia białka oka – dlatego tak ważne jest, aby w słoneczne dni nosić specjalne okulary przeciwsłoneczne, dobrane do potrzeb naszych oczu.

Niektóre choroby przewlekłe – osoby chorujące na cukrzycę powinny w szczególny sposób monitorować stan swoich oczu. Wszystko ze względu na to, że zbyt wysoki poziom cukru może negatywnie wpływać na soczewkę – prowadząc do jej zmętnienia.

Stosowanie leków – wieloletnie stosowanie niektórych leków, szczególnie sterydów, może wiązać się z podwyższonym ryzykiem rozwoju katarakty.

Spożywanie alkoholu oraz palenie papierosów – zarówno picie alkoholu, jak i palenie tytoniu, realnie zwiększa ryzyko zachorowania na zaćmę.

Chorowanie na galaktozemię – chorowanie na rzadką chorobę genetyczną, jaką jest galaktozemia – uniemożliwiająca przekształcanie galaktozy w glukozę – zazwyczaj prowadzi również do problemów ze wzrokiem, między innymi do zachorowania na zaćmę.

Jak leczyć zaćmę?

Nie jest tajemnicą, że obecnie jedyną skuteczną metodą leczenia zaćmy… pozostaje operacja. Nie powinniśmy się jej jednak obawiać – ponieważ zabiegi tego typu przebiegają w sposób bezpieczny, profesjonalny i… bardzo sprawny! Najczęściej w przypadku leczenia zaćmy stosuje się:

Fakoemulsyfikację

Fakoemulsyfikacja to najczęściej stosowana metoda zlikwidowania zaćmy. Zabieg ten polega na wykonaniu niewielkich rozmiarów nacięcia w rogówce, wprowadzenia specjalnej sondy ultradźwiękowej – która ma za zadanie rozbicie zmętniałej soczewki na drobne fragmenty – a następnie na ich usunięciu poprzez ssanie. Ostatnim etapem operacji jest wprowadzenie sztucznej soczewki w miejsce tej naturalnej. Co istotne – większość pacjentów odczuwa poprawę widzenia już w ciągu kilku dni po odbyciu zabiegu! Jeśli chodzi o znieczulenie – w przypadku fakoemulsyfikacji mamy do czynienia ze znieczuleniem miejscowym, trwającym zwykle do 30 minut.

Operacja zaćmy metodą ECCE

Metoda ECCE to nic innego jak extrakapsularna ekstrakcja zaćmy – alternatywna metoda, stosowana rzadziej niż fakoemulsyfikacja. Z operacją zaćmy metodą ECCE mamy do czynienia przede wszystkim wtedy, kiedy soczewka jest zbyt twarda, aby mogła być usunięta poprzez fakoemulsyfikację. Podczas zabiegu dochodzi do nieco większego niż w przypadku fakoemulsyfikacji nacięcia – przez które soczewka jest usuwana w całości, z kolei jej kapsuła pozostaje w miejscu. Sztuczną soczewkę umieszcza się wówczas w kapsule.

Operacja zaćmy metodą ICCE

Intrakapsularna ekstrakcja zaćmy to technika, która jest stosowana w zasadzie najrzadziej – polegająca na usunięciu całej soczewki wraz z kapsułą. To metoda znacznie bardziej inwazyjne niż fakoemulsyfikacja oraz operacja metodą ECCE – stosowana wyłącznie w wyjątkowych przypadkach.

Korekcja wzroku

Po zabiegu konieczna jest odpowiednio dopasowana do naszych potrzeb korekcja wzroku – a więc noszenie okularów bądź soczewek kontaktowych. Wszystko po to, aby skorygować ewentualne wady wzroku – które mogły pozostać mimo zamieszczenia sztucznej soczewki.

Stosowanie leków przed operacją

W niektórych przypadkach – przed zabiegiem – stosuje się specjalne krople do oczu z antybiotykiem lub sterydem – aby zmniejszyć ryzyko ewentualnej infekcji i zapalenia.

Jak wygląda rekonwalescencja po operacji zaćmy?

Rekonwalescencja po operacji zaćmy odbywa się zwykle sprawnie – ponieważ osoba, która się na nią zdecydowała, zazwyczaj szybko wraca do standardowego, codziennego funkcjonowania. Okulista może oczywiście zalecić stosowanie kropli, jednak nie jest to konieczne w każdym przypadku. Podczas rekonwalescencji pamiętajmy o tym, aby nie przeciążać się – unikać ciężkich prac fizycznych czy intensywnych treningów przez kilka tygodni po operacji. Choć sam w sobie zabieg należy do bardzo skutecznych – naturalnie związany jest z pewnym ryzykiem, na przykład wystąpieniem zwiększonego ciśnienia wewnątrzgałkowego. Przed podjęciem finalnej decyzji odnośnie przystąpienia do operacji – nie bójmy się porozmawiać z ekspertem od zdrowia wzroku, który omówi z nami wszelkie „za” i „przeciw”.

Jak dbać o oczy z zaćmą na co dzień?

Jak dbać o oczy z zaćmą każdego dnia? Te zasady warto wdrożyć do swojej codziennej rutyny!

Noś okulary przeciwsłoneczne!

Ochrona oczu przed szkodliwym promieniowaniem UV to podstawa. Zarówno noszenie wysokiej jakości okularów przeciwsłonecznych, jak i kapelusza z szerokim rondem w słoneczne dni, może realnie ochronić oczy przed konsekwencjami nadmiernej ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe.

Unikaj odblasków!

Stosowanie specjalnych soczewek polaryzacyjnych może zmniejszyć pojawiające się odblaski, a co za tym idzie – poprawić komfort widzenia (zwłaszcza na zewnątrz lub podczas jazdy samochodem!).

Zadbaj o odpowiednie oświetlenie

Zapewnienie odpowiedniego, jasnego oświetlenia w domu i miejscu pracy realnie ułatwia pisanie, czytanie czy wykonywanie pracy na komputerze. Dobrym rozwiązaniem może okazać się też stosowanie lampki punktowej z możliwością regulacji natężenia światła – tak, aby dopasować je do swoich aktualnych potrzeb.

Pamiętaj o regularnych wizytach w gabinecie okulistycznym

Systematyczne badanie wzroku to podstawa w przypadku funkcjonowania z zaćmą – umożliwiające regularne monitorowanie stanu zdrowia. Okulista może również wypisać nam receptę na okulary, jeśli będzie wymagać tego sytuacja.

Odżywiaj się zdrowo

Wdrożenie w codzienną, zdrową dietę cennych antyoksydantów, luteiny oraz witamin (takich jak C czy E) może realnie wspierać zdrowie oczu. Postawmy na warzywa liściaste, owoce cytrusowe, ryby oraz orzechy – które są korzystne dla naszego wzroku.

Nie pij alkoholu oraz nie pal papierosów

Palenie tytoniu oraz nadmierne spożywanie alkoholu przyspieszają rozwój zaćmy – jeśli nie jesteś w stanie porzucić swoich nawyków, postaraj się je przynajmniej ograniczyć.

Dostosuj środowisko do swojego wzroku

Jeśli zaćma rozwinęła się już na tyle, że rzeczywiście masz trudności z widzeniem – nie bój się wprowadzić zmiany do swojego otoczenia, na przykład poprzez stosowanie powiększonych liter, kontrastowych materiałów w domu czy oznaczenie schodów jasnymi kolorami (dla własnego bezpieczeństwa).

Nie zapominaj o regeneracji oczu

Odpoczynek Twoich oczu to ważny element ich codziennej, zdrowej rutyny! Dbaj o regularne przerwy podczas czytania, pisania czy pracy na komputerze – możesz zastosować również technikę 20-20-20 (polegającą na patrzeniu co 20 minut na obiekt oddalony o 20 stóp przez 20 sekund)!

Zaćma to choroba, która może prowadzić do całkowitej utraty wzroku – dlatego tak ważne jest, aby dbać o swój wzrok nie tylko wtedy, kiedy wiemy już, że nas dotyczy, ale przez cały czas (również wtedy, kiedy z naszym wzrokiem nie dzieje się nic złego). Korzystając z profesjonalnego wsparcia okulisty – badając się regularnie oraz nosząc dopasowane do naszych potrzeb okulary czy soczewki – realnie poprawiamy jakość swojego codziennego życia, na którą tak duży wpływ ma zdrowie naszych oczu!

Czytaj więcej:

Co ile wykonywać badanie wzroku?

Oprawki dla mężczyzn – poznaj 3 ponadczasowe propozycje!

Optyk – na co zwrócić uwagę przy wyborze specjalisty?

Oprawki dla dzieci – które będą odpowiednie?

Co jaki czas warto odwiedzać optyka?